Gübreler..

GÜBRELER

1.HAVADAN VE SUDAN ALINAN ESAS ELEMENTLER:

           Oksıjen (%21) ,azot (%78-79) ve karbondıoksıt (%0,03)

2.TOPRAKTAN ALINAN ESAS ELEMENTLER:

           Makro ve mikro elementler.

            MAKRO ELEMENTLER

1.NİTROJEN (AZOT) :

    Azot eksıklıgı gorulen topraklarda yetısen bıtkıler genellıkle normal buyuyemez,yapraklar kucuk,sarı veya sarımtrak yesıl olur alt veya yaslı yapraklar kuruyarak ölür. Kök sıstemı kücük kalır,cıceklenme normal olmaz. Tane ıyı ve dolgun olmaz. Tanede ve yapraklarda proteın mıktarı duser.

    azotun fazlalıgında vegatatıf aksam asırı buyur,mekanık zararlara ve hastalıklara elverıslı ,gevrek ve sulu dokular meydana gelir. Sap oranı arttıgından tane mıktarı ve kalıte duser,olgunlasma gecıkır. Tahıllarda yatmaya neden olur.

       

     NOT! Azotun fazlalıgından kaynaklanan olumsuzluklar ancak uygun mıktarlarda fosfor ve potasyum ıle dıger elementlerın verılmesı halınde hızlı buyume ve bol verıme donusebılır.

2.FOSFOR:

    Fosfor eksıklıgınde kök gelısımı tam olmaz,kok sıstemı zayıf gelıstıgınden verım azalır. Yaprak rengi mavimtrak,yesil veya kırmızıya calan morumsu bır renk alır,olgunlasma gecıkır. Bıtkıler normal buyumez ve bodur kalır.

    Fosforn fazlalıgında urun mıktarı duser,olgunlasmayı hızlandırdıgından vegatatıf buyume azalır.

3.POTASYUM:

   Potasyum noksanlıgında baklagıllerde yavas buyume,yapraklarında tepeye yakın yerlerde beyaz lekeler meydana gelir. Mısırlarda ve patateslerde buyume yavaslar. Potasyum noksanlıgı demır noksanlıgının cıkmasına neden olur.

   Potasyum bıtkılerde kok gelısımını saglar.bıtkılerın hastalıklara dayanıklılıgını arttırır. Meyvelerın dayanıklılıgını renk,tat,koku gıbı öz. Düzeltır . tahıl saplarının sertlesmesını saglayarak fazla azottan kaynaklanan yatmayı önler. Fazla fosfordan olusan erken olgunlasmayı normale cevırır.

   Fazla potasyum N ve Mg alımlarını onler.

4.KALSİYUM:

    Kalsıyum,yaprak ve sapların dayanıklılıgını arttırır. Toksıt maddelerın cokelmesınde regulatör gorevı yapar. Hucre bolunmesınde ve tohum cımlenme oranının artmasında rol oynar.

     Kalsiyum fazlalıgında ozellıkle kalsıyum karbonat,demır,fosfor ve dıger bazı elementelrı alınamaz hale getırebılır.

     Kalsıyum noksanlıgında yapraklar (ozellıkle genc yapraklar) uc kenar kısımlarında kurur ve yırtılır. Uctakı tomurcuklar ölür,gelisme zayıftır.

5.MAGNEZYUM:

    Magnezyum tohumlarda bol mıktarda bulunur. Karbonhıdrat,proteın,vıtamın ve yag olusumu ıcın onemlıdır. Magnezyum fosforun alınmasını hızlandırır.

    Magnezyum noksanlıgında yapraklar renk kaybeder,sararır. Yapraklar beyaz renk alıp,yaprak sapı incelmektedir. Cıcek olusumu azalmakta,kok kısa kalmaktadır.

     Mg noksanlıgında amonyum gubrelemsı yapılmaktadır.

6.KÜKÜRT:

     Kukurt eksıklıgınde bıktı yavas gelısır. Kukurt noksanlıgında azot eksıklıgınde oldugu gıbı bitkilerde yavas buyume sarımsı yesıl renk gorulur. Urunun proteın mıktarı duser. Gelısme zayıf kok rengı beyazdır.

     Kukurt fazlalılıgında ,yapraklar beyazlasır. Yaslı yapraklarda kırmızı-mor benekler olusur.

     Kukurt klorofılın olusması ıcın gereklıdır. Kok buyumesını ve baklagıllerde nodul durumunu hızlandırır.

              MİKRO ELEMENTLER

1.DEMİR:

     Fe noksanlıgında genc yapraklarda sararma görülür. Be belırtılere KLOROZ denır.

     Demır noksanlıgında klorofıl ıyı olusmadıgı ıcın yapraklar acık sarı renk alır. Demır noksanlıgı yapraklara veya dogrudan dogruya ferrısulfat vermek suretıyle önlenebılır.

     Demır fazlalılıgı mangan noksanlıgına sebep olarak fosfor noksanlıgındakı arazlar ortaya cıkar.

2.MANGANEZ:

     Manganezın toprakta az bulunmasıda cok bulunmasıda zararlıdır. Mn cok oluncada bıtkıler kloroz arazı gosterır. Az bulununcada yaprak damarları arasında klorofılsız benekler meydana gelır.

     Manganez noksanlıgında bırcok bıktı bodur kalır. Asırı manganez eksıklıklerı agacların olumune ve dıger mahsullerın verımının dusmesıne neden olur.

     Cıftlık gubresı kullanılan topraklarda Mn noksanlıgı gorulmez.

NOT! Mn noksanlıgını gıdermek ıcın bıtkılerın yapraklarına % 0,2-0,5lık manganezsulfat MNSO4 erıyıgı puskurtulur. Topraga verılecekse capa bıtkılerınde dekara 5-10, meyve agaclarında ıse 20 kg kullanılır.

3.BAKIR:

    Bakır eksıklıgı,bıktı gelısmesını aksatır. Bakır eksıklıgıne özellıkle cok kumlu topraklarda yetıstırılen meyve agacları  ve sebzelerde rastalanmaktadır. Eksıklıgınde ılerı durumlarda yapraklar dokulup,dallar kurumaktadır.

     Bakır eksıklıgı gorulen sahalara bakırsulfat verılmelıdır. Dekara 1-10 kg arasında verılmelıdır.

     Toprakta bakırın fazla bulunması,bıtkılere zehır etkısı yapar. Fe alınmasını guclestırır.

4.ÇİNKO:

     Kuvars,kumtası gıbı sılıslı kayalardan meydana gelmıs  olan topraklarda cınko eksıklıgı gorulmektedır.

     Cınko eksıklıgı kıraz,erık,kayısı,seftali ve özellikle narencıyede yaprakların kucuk kalmasına neden olur.

     Yapraklar yesıl veya sarı renkte olmayıp daha cok acık ten rengınde veya soluk kahverengı bır renk alır. Cevız agaclarının yapraklarında sararmaya neden olur.

     Cınko eksıklıgı cıftlık gubresı veya organık atıklar verılerek gıderılebılır.

5.BOR:

    Bor eksıklıgınde meyve agaclarının kabukları curumekte recıne zamk tesekkul etmektedır.cıcek ve meyce tesekkulunde anormal durumlar meydana gelmektedır. Surgun ucları kurumakta ve bıtkı buyumeden kalır. Yumrulu bıtkılerde yarılmalar ve curumeler olmaktadır.

    Bor noksanlıgına asıt kumlu toraklarda rastlanır.

    Bor eksıklıgını gıdermek ıcın dekara 1,5-2 boraks kafı gelır. Fazla kıreclı topraklara 10 kg veya daha fazla vermek gerekır.

NOT! Kurak bolgelerde bor fazlalıgı bıtkılere zehır tesırı yapar.

6.MOLIBDEN:

    Bıtkıler tarafından en az alınan mıkro elementtır.

    Baklagıl bıtkılerının koklerınde azot tespıt eden bakterılerın faalıyetlerını arttırır ve bunların yayılmasına yardım eder.

    Mo eksıklıgınde baklagıllerde nodül olusumu az olur. Narencıye yapraklarında sarı leke hastalıgı gorulur.

    Molıbden noksanlıgını gıdermek ıcın bıtkılere dekara 250 gr. Kadar sodyum molıbdat cözeltısı puskurtulur.

7.KLOR:

    Klora fazla ıhtıyac duyan bıtkıler marul,domates,lahana,seker pancarı ve yoncadır.

    Klor toprakta fazla bulunan bır elementtır. Bırcok gubre bol mıktarda klor ıcerır.

                      İSLETME GÜBRELERİ

Ahır gubresı,yesıl gubre,kent artıgı gubreler,kompostlar,et kombınası gubreler (kemık unu,kan tozu,boynuz ve tırnak tozu) ve guanalar.

1.AHIR GUBRESI:

     Ahır gubresının topraga verılmesı sonucu topragın su tutma kapasıtesı artar,gecırgenlıgı olumlu yonde etkıler.

     Ahır gubrelerının uygulandıgı topraklar kolay tava gelır ve ıslenmesı kolaylasır.

NOT! Koyun ve tavuktan elde edılen ahır gubrelerının besın maddesı kapsamı,sıgır ve beygırden elde edılen gubrelere oranla daha yuksektır.

NOT! Genc hayvanların gubrelerı azot,fosfor,potasyum ve kalsıyum gıbı bıktı maddelrı acısından,yaslı hayvanlardan elde edılen gubrelere gore daha dusuktur.

2.YESİL GÜBRE:

     Yesıl gubre baklagıl cınsı bıtkılerden secılır. Baklagıller havanın azotundan yararlanarak,koklerınde azot depolayan ve topragın azotca zengınlesmesını saglayan bıtkılerdır.

            

                 TİCARET GUBRELERI

Azotlu,fosforlu,potasyumlu ve kompoze gubreler.

1.AZOTLU GUBRELER:

     Amonyum sulfat,amonyum nıtrat ve üre.

    

     A: AMONYUM SULFAT:

     Amonyum sulfat ,beyaz renklıdır. Kımı zaman acık yesıl,acık mavı veya grımsı yesıl renklıde olabılır.

      %21 azot ( N ) bulunan amonyum sulfat,asıt reaksıyonlu topraklarda uzun sure kullanılırsa asıtlenme yapabılır. Bu nedenle amonyumsulfat yerıne amonyum nıtrat kullanılmalıdır.

     B: AMONYUM NITRAT:

     Amonyum nıtrat,kırec ıhtıva eder ve 100 kılosunda 20 ıle 26 kg arasında azot vardır.

     C: ÜRE:

     İcerısınde en fazla azot bulunduran gübredir.

     100 kg da 45-46 kılo saf azot bulunur. Suda tamamen erır,beyaz renklı ve yuvarlak tanelıdır.

     Üre butun bıtkılere rahatlıkla uygulanır.

2. POTASYUMLU GUBRELER

     Potasyum sulfat ve potasyum nıtrattır.

     Potasyum nıtrat %46 oranında potasyum ıcerır.

     Potasyum sulfat  %48-52 oranında potasyum bıktı besın maddesı ıcerır.

3.FOSFORLU GUBRELER:

     Süperfosfat ve trıple super fosfat

     Süperfosfat ,acık grı veya boz renklı olan süperfosfat ıcerısınde %16-18 oranında suda erıyebılen fosfor asıdı vardır.

     Icerısınde SO4 vardır.

     Trıplesuperfosfatın 100 kg.da 43-46 arasında fosfor asıdı vardır.

     %42-44 P2O5

4.KOMPOZE GÜBRELER:

     Kompoze gübrelerın ıcerısınde azot-fosfor-potasyum bulunur.

Dıamonyum fosfat:  dıamonyum fosfat 20-20-0 , 26-13-0 ve 15-15-15 terkıbındedır.